Voor mijn educatieve project Brief aan de Samenleving (BAS) vraag ik leerlingen van groep 6 tot 8 om brieven te schrijven aan mensen die zij nog nooit gesproken hebben. Om zelf mee te maken hoe dat is, schrijf ik ook brieven in mijn blog, aan mensen die ik niet ken. Deze week gaat het over mijn eigen vooroordelen.

oordelen door vooroordelen

13 september 2023

Hoi burger!

Vandaag wil ik een brief aan je schrijven over vooroordelen. En dan specifiek die van mezelf. Wat, dacht je dat, omdat ik lesgeef in gelijkheid, diversiteit en inclusie, ik geen vooroordelen heb? Dat zou echt heel fijn zijn, maar helaas is dat niet zo. Wist je dat vooroordelen in ons allemaal geprogrammeerd zijn? Hoe dat zit, kun je zien in dit filmpje van Professor Wigboldus (17:16).

Vanaf dat we geboren zijn, worden we beïnvloed door allerlei factoren van buitenaf. En dit realiseer je je vaak pas als iemand je er op wijst, of als je in een andere omgeving komt dan dat je gewend bent. Het dorp of de stad waar je geboren bent, je familieleden, je vrienden en in sommige gevallen zelfs trauma in je familie van jaren geleden: het beïnvloedt allemaal welke vooroordelen je hebt.

Een paar van de vooroordelen die ik de afgelopen weken zelf heb gehad:

• Mijn bank stond op een weggeefhoek om gratis te worden opgehaald. Drie studenten kwamen hem halen. Héél jong, net het rijbewijs. Allemaal wit, blond of lichtbruin haar, bodywarmertje aan, een rollende R en mijn eerste gedachte toen ik ze zag, was meteen: 'Papa betaalt vast jullie studie.'
• Bij het buitenshuis werken op een creatieve werkplek, kwam een man van rond de dertig jaar aanrijden in zijn snelle BMW cabrio. Hij stapte uit. Mediterraans uiterlijk, zonnebrilletje, zwart t-shirt, gympen. Hij ging aan het bellen en mijn gedachte was: 'Welke illegale zaakjes zou deze man regelen?'
• Ik bezocht een supermarkt waar ik 7 jaar geleden voor het laatst ben geweest. Daar zag ik dezelfde caissière werken. Ik veroordeelde haar stilletjes, omdat ze nog steeds als caissière werkte..
  
  

Je ziet: de vooroordelen slaan mij helaas niet over. Ik herinner me een gesprek met een mede klasgenoot, die ervan overtuigd was dat mensen nooit anders konden handelen dan volgens hun vooroordelen. Dáár ben ik het niet mee eens.

Wat ik tegen mezelf zeg is: 'Mara, waar baseer je deze mening op? Wat weet jij van het verhaal van de mensen die je tegenkomt?'. En soms zeg ik letterlijk tegen mezelf: 'Doe even normaal zeg, wat een onzin.' De man van dertig was waarschijnlijk gewoon aan het bellen met vrienden of familie, of zijn collega's. De studenten kunnen misschien wel gesponsord zijn door hun vaders, maar misschien niet allemaal, of niet met een complete studiebeurs (of gewoon helemaal alles zelf betalen). En wat fijn, voor die caissière, dat ze het blijkbaar zo naar haar zin heeft dat ze nog steeds bij diezelfde supermarkt wil werken! Naast dat je vooroordelen vaak kunt tackelen, is het ook goed om altijd in gedachten te houden: 'Het is niet mijn taak om te oordelen over iemand anders.'

Ik denk dat het probleem met vooroordelen vaak is dat we roepen dat die gedachtes en gevoelens er niet mogen zijn, maar daardoor gaat het probleem niet weg. Ze zijn er nu eenmaal en negeren kan niet. Het gaat erom hoe je met deze gedachtes en gevoelens omgaat. Je er bewust van zijn dat je ze hebt, is stap 1. Bedenken dat een vooroordeel niet altijd klopt, is stap 2. Kiezen hoe je gaat handelen, is stap 3. En: bespreek ook eens met anderen hoe zij ergens over denken. Ik denk dat dit zou helpen, wat denk jij?

De belangrijkste reden om het vandaag over vooroordelen te hebben, is omdat ik oprecht denk dat je degene over wie je een vooroordeel hebt, monddood maakt. Jij denkt dat diegene zo is, en dat ontneemt hen de kans om je het tegendeel te bewijzen. En daarmee ontneem je jezelf de kans om je eigen wereld te verbreden.

Hoe ga jij om met vooroordelen? En welk vooroordeel heb jij pas nog gehad? Ik ben nieuwsgierig! Geen oordeel hier.

Fijne week,

Mara van der Velden

Directeur Cactus Educatie 

--

Iedere twee weken probeer ik een Brief Aan de Samenleving te publiceren. Soms lukt dat, soms ook niet! Je kunt je ook abonneren op de blog op LinkedIn.